Flow

 „Od czasu do czasu (..) gra wykraczała poza doświadczenie fizyczne czy mentalne, stając się czymś magicznym. Gdy coś takiego miało miejsce, mój własny sposób gry urastał do nowej rangi.” 

Bill russel

Poczucie mocy

Sportowcy będący u szczytu formy doświadczają stanu flow, mają wtedy poczucie całkowitego zaabsorbowania w aktualne doświadczenie, które daje poczucie satysfakcji, ponieważ jest ono celem samo w sobie (Csikszentmihalyi, 2005). Flow (przepływ) nazywany również zaabsorbowaniem, uskrzydleniem czy optymalnym doświadczeniem jest stanem psychologicznym niezbędnym w osiągnięciu optymalnej wydajności w sporcie (Mumford, 2021; Czerw, Jenczylik, 2019).

Miałem bardzo pozytywne myśli w momencie, gdy zbierałem wtedy piłkę. Widownia się uciszyła i ta chwila stała się nagle moja chwilą (…) Wszystko zwalnia, a ty zaczynasz bardzo dobrze widzieć całe boisko, czytać zamiary obrońców przeciwnej drużyny. (…) Ani na moment nie straciłem zaufania do samego siebie i do gry.”

Michael Jordan

Dlaczego warto doświadczyć stanu flow

Stan optymalnego doświadczenia jest pożądany przez sportowców, ze względu na takie korzyści jak:

  • szczyt wydajności
  • lepsze samopoczucie
  • wysoki poziom satysfakcji
  • lepsze radzenie sobie ze stresem podczas występu (Czerw, Jenczylik, 2019)
  • głębokie zaangażowanie w aktualne doświadczenie
  • siła mentalna
  • doznanie harmonii i mocy
  • gotowość psychiczna do współzawodnictwa sportowego
  • wysoki poziom uważności
  • wysokie poczucie kontroli
  • przekraczanie granic własnych możliwości
  • mniejsza koncentracja na wewnętrznych procesach
  • wykonywanie zadań sportowych na coraz wyższym poziomie (Łuszczyńska, 2020)
  • poprawa jakości życia
  • ułatwia koncentrację i zaangażowanie
  • dostarcza satysfakcjonujących doznań
  • pozwala osiągnąć uporządkowany stan umysłu (Csikszentmihalyi, 2005)
  • wyższa lecz rozluźniona koncentracja na zadaniu
  • poprawa wyników sportowych (Mumford, 2021).. 

"Byłem niesiony falą"

Osoba opisująca doznanie flow (Csikszentmihalyi, 2005, s.79).

Klucz do osiągnięcia stanu flow

Badania wskazują, , że osoby osiągające szczyt
wydajności w sporcie korzystają z takich strategii mentalnych jak:
  • wykonanie zadania jako celu samego w sobie
  • rozpisanie atrakcyjnych wyraźnych celów (Csikszentmihalyi, 2005)
  • pozytywny dialog wewnętrzny
  • automatyzacja
  • kontrola emocjonalna
  • brak negatywnego myślenia
  • korzystanie z utworu muzycznego przypominającego stan zaabsorbowania (Łuszczyńska, 2020, s.357).
  • zarządzanie stresem
  • mindfulness
  • zdolność kierowania swojej siły i umiejętności w bieżące zadanie (Mumford, 2021).
  • znajomość celu i sposobu jego osiągnięcia
  • ćwiczenia wyobrażeniowe
  • znajomość swoich mocnych stron
  • akceptacja trudnych emocji
  • umiejętność radzenia sobie ze stresem
  • techniki relaksacji 
  • panowanie nad dystraktorami

 

Elementy charakterystyczne dla stanu flow

Nie wszystkie muszą być spełnione jednocześnie

 
  • aktywacja
  • pozytywny dialog wewnętrzny
  • automatyzacja
  • kontrola emocjonalna
  • brak negatywnego myślenia
  • korzystanie z utworu muzycznego przypominającego stan zaabsorbowania (Łuszczyńska, 2020, s.357).
  • zarządzanie stresem
  • mindfulness
  • zdolność kierowania swojej siły i umiejętności w bieżące zadanie (Mumford, 2021).
 
  • wykonanie zadania jako celu samego w sobie
  • znajomość celu i jego osiągnięcia
  • ćwiczenia wyobrażeniowe
  • znajomość swoich mocnych stron
  • akceptacja trudnych emocji
  • umiejętność radzenia sobie ze stresem
  • techniki relaksacji
  • panowanie nad dystraktorami
  • rozpisanie atrakcyjnych wyraźnych celów (Csikszentmihalyi, 2005)

Podsumowanie

Doświadczenie przepływu jest dostępne dla każdego poziomu sportowego i w każdej dyscyplinie jednak zaangażowanie i maksymalna koncentracja w wyzwanie fizyczne i mentalne jest niezbędne (Czerw, Jenczylik, 2019). Ponadto dyscyplina uprawiana przez sportowca powinna być satysfakcjonująca, a zadanie jasno określone i adekwatne do umiejętności (Csikszentmihalyi, 2005).

Bibliografia

  1. Csikszentmihalyi, M., (2005). Przepływ. Psychologia optymalnego doświadczenia. Taszów: Biblioteka Moderatora.
  2. Czerw, A., Jenczylik, K., (2019). Flow w sporcie – analiza i próba adaptacji narzędzia do pomiaru zjawiska. W: M.Guszkowska, Z. Gazdowska, N. Koperska (red.), Narzędzia pomiaru w psychologii sportu(s.150-159). Warszawa: Akadeia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie.
  3. Łuszczyńska, A., (2020). Psychologia sportu i aktywności fizycznej. Zagadnienia kliniczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
  4. Mumford, G., (2015). Uważność zwycięzcy. Tajemnica sportowego mistrzostwa. Wrocław: „Bezpieczne Ryzyko” Fundacja.